Nội dung
- Tìm hiểu các phần thưởng khích lệ của Bitcoin
- Khai thác ích kỷ hoạt động như thế nào?
- Khai thác ích kỷ có gây hại cho Bitcoin không?
- Kết luận
Tìm hiểu các phần thưởng khích lệ của Bitcoin
Bitcoin là một game trả thưởng được cân bằng cẩn thận. Trong một hệ sinh thái phi tập trung, việc phân phối lợi ích cho những người tham gia rất quan trọng đối với khả năng tồn tại lâu dài của mạng. Các node hoạt động để bảo mật cho mạng được khích lệ về mặt tài chính – hoạt động trung thực sẽ được tưởng thưởng. Nếu cố gắng gian lận, chúng sẽ bỏ lỡ doanh thu tiềm năng.
Đây này là điều hiển nhiên trong khai thác. Các bên đầu tư một lượng vốn lớn vào điện và phần cứng chuyên dụng với hy vọng lấy lại khoản đầu tư và thu lợi nhuận bằng cách thêm các khối vào blockchain. Các thợ đào tìm cách tối đa hóa lợi nhuận, và cách dễ nhất để làm điều đó là chơi theo luật.
Nếu một thợ đào gắn thêm được một khối vào chuỗi, họ sẽ nhận được tất cả các khoản phí trả cho các giao dịch được ghi trong khối đó, cũng như một phần các coin mới được tạo. Chúng ta gọi đây là phần thưởng khối và số lượng coin nhận được sẽ giảm một nửa sau mỗi 210.000 khối (khoảng bốn năm một lần). Tại thời điểm viết bài, phần thưởng trị giá 12,5 BTC, nhưng sẽ giảm xuống còn 6,25 trong thời gian sắp tới.
Khích lệ tài chính khiến cho hoạt động đào coin mang tính cạnh tranh cao, nhờ đó tăng cường tính bảo mật và tính phi tập trung của mạng. Một số suy đoán rằng những phần thưởng khích lệ này có thể bị gian lận. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm khai thác ích kỷ.
Nếu bạn muốn đọc thêm về các phần thưởng khích lệ đằng sau Bitcoin, hãy đọc bài Giới thiệu về kinh tế học tiền điện tử dành cho người mới bắt đầu.
Khai thác ích kỷ hoạt động như thế nào?
Cuộc điều tra toàn diện nhất về khai thác ích kỷ có thể được tìm thấy trong bài viết năm 2013 Majority is not Enough: Bitcoin Mining is Vulnerable (Đa số là chưa đủ: Hoạt động khai thác bitcoin dễ bị tổn thương) bởi các nhà nghiên cứu Ittay Eyal và Emin Gun Sirer. Luận điểm của bài viết là trái với niềm tin phổ biến, các phần thưởng khích lệ dành cho các thợ đào Bitcoin có mặt tối và cuối cùng có thể dẫn đến việc khiến mạng lưới mất tính phi tập trung.
Khai thác ích kỷ được minh họa bằng một ví dụ sau. Giả sử rằng tổng tỷ lệ hash được chia đều cho 4 thợ đào: Alice, Bob, Carol và Dan (mỗi người có 25%). Alice, Bob và Carol chơi theo luật, nhưng Dan đang cố gắng khai thác hệ thống để thu lợi cho mình.
Trong các trường hợp thông thường, chúng ta sẽ mong đợi thợ đào tìm thấy một khối để gắn nó vào chuỗi ngay lập tức. Và đây là những gì Alice, Bob và Carol thực hiện như những thợ đào trung thực. Nhưng nếu Dan tìm thấy một khối, anh ta giữ lại nó (hành động này là hợp lệ, nhưng khối mới sẽ chưa được thêm vào chuỗi). Dan có thể gặp may mắn và tìm thấy hai khối liên tiếp trước bất kỳ ai khác.
Giả sử rằng có 100.000 khối đã được đào. Và bây giờ chúng ta có Alice, Bob và Carol đang cố gắng đào khối thứ 100.001. Dan đào được nó nhưng giữ kín thông tin này. Bây giờ sẽ có hai chuỗi, một chuỗi công khai và một chuỗi bí mật (và dài hơn) của Dan. Trong khi những người khác vẫn đang cố gắng đào khối thứ 100.001 thì anh ta đã đào được khối thứ 100.002.
Chuỗi của Dan bây giờ dài hơn hai khối. Miễn là Dan vẫn may mắn và anh ta luôn có thể dẫn trước chuỗi khác với khoảng cách này, anh ta sẽ tiếp tục làm vậy. Khi những người khác đuổi kịp và chỉ còn kém một khối, anh ta sẽ công khai chuỗi của mình.
Chuỗi hiện tại của Dan là chuỗi dài hơn chuỗi mà những thợ đào khác đang làm việc trên đó. Theo một quy tắc có tên là quy tắc chuỗi dài nhất, chuỗi “đúng” để làm việc cùng là chuỗi tích lũy nhiều Proof-of-Work nhất (còn được gọi là chainwork). Vì vậy, nếu một node phát hiện một chuỗi dài hơn, nó sẽ chuyển và dành sức mạnh đào cho chuỗi dài hơn này.
Bây giờ, Alice, Bob và Carol thấy chuỗi của Dan – họ sẽ đào theo chuỗi này. Bất kỳ phần thưởng nào mà họ kiếm được trên chuỗi khác sẽ không còn tồn tại. Và vì Dan đã đào được các khối đó trong chuỗi hiện tại nên anh ta sẽ giữ tất cả phần thưởng.
Khai thác ích kỷ có gây hại cho Bitcoin không?
Tổng thể chi phí của tất cả thợ đào sẽ rẻ hơn nếu tất cả hành xử như kỳ vọng. Khai thác ích kỷ gây ra lãng phí lớn, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là những thợ đào thực hiện hành vi này sẽ có lợi thế chiến lược so với những thợ đào khác trong mạng. Do đó, có khả năng là kẻ tấn công sẽ bắt nối với các thợ đào, những người sẽ chỉ làm cho vấn đề tồi tệ hơn.
Trong bài viết của mình, Eyal và Sirer nhấn mạnh rằng đây là một rủi ro lớn: theo thời gian, khai thác ích kỷ có thể dẫn đến việc hình thành các mining pool (nhóm khai thác) có tỉ lệ hash tăng lên, vì các bên sẽ hợp tác với các thực thể ích kỷ để tối đa hóa doanh thu của họ. Khi một nhóm duy nhất có được phần lớn sức mạnh, nó có thể cố gắng thực hiện tấn công 51%.
Nhiều người khác không coi hành vi đó là một mối đe dọa cũng như là một động lực để giữ cho mạng hoạt động theo kiểu phi tập trung. Việc cho phép hệ sinh thái bị tha hóa sẽ ngăn các thợ đào thu hồi vốn đầu tư vào điện và thiết bị, hoặc thu về lợi nhuận.
Kết luận
Nếu một liên doanh các thợ đào thực hiện thành công khai thác ích kỷ thì hành vi này thực sự có thể là một chiến lược hấp dẫn để tăng doanh thu đối với những người tham gia. Trong trường hợp xấu nhất, các phần thưởng khích lệ sẽ khiến các thợ đào trung thực tham gia cùng với những người đào ích kỷ, gây tổn hại cho tính phi tập trung của Bitcoin.
Tuy nhiên, xét về mặt vĩ mô, việc các bên liên kết với nhau theo cách này là không có lợi. Rốt cuộc, hành vi làm suy yếu tính bảo mật của mạng có thể khiến giá Bitcoin giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của hoạt động khai thác.
