Ví tiền mã hóa là gì?
Nói một cách ngắn gọn, ví tiền mã hóa là một công cụ mà bạn có thể sử dụng để tương tác với mạng blockchain. Các loại ví này có thể được chia thành ba nhóm: ví mềm, ví cứng và ví giấy. Dựa trên cơ chế hoạt động, chúng cũng có thể được gọi là ví trữ nóng hoặc ví trữ lạnh.
Phần lớn ví tiền mã hóa được cung cấp dựa trên phần mềm, điều này giúp việc sử dụng chúng trở nên thuận tiện hơn so với các loại ví cứng. Tuy nhiên, ví cứng dường như là lựa chọn an toàn nhất. Trong khi đó, ví giấy là một loại “ví” được in trên một tờ giấy, nhưng ngày nay chúng bị coi là lỗi thời và không đáng tin cậy.
Ví tiền mã hóa hoạt động như thế nào?
Khác với những quan niệm thông thường, ví tiền mã hóa không thực sự lưu giữ tiền mã hóa. Thay vào đó, chúng cung cấp các công cụ cần thiết để tương tác với blockchain. Nói cách khác, các ví này có thể tạo ra những thông tin cần thiết để gửi và nhận tiền mã hóa thông qua các giao dịch blockchain. Một trong số những thông tin đó là một hoặc nhiều cặp khóa công khai và khóa riêng.
Ví tiền mã hóa cũng bao gồm một địa chỉ công khai, đó là một ký hiệu nhận dạng gồm cả chữ và số, được tạo dựa trên các khóa công khai và khóa riêng. Thực chất địa chỉ đó chính là một “vị trí” cụ thể trên blockchain để nhận tiền từ những người khác gửi đến. Điều này có nghĩa là bạn có thể tiết lộ địa chỉ công khai với những người khác để nhận tiền, nhưng bạn không được tiết lộ khóa riêng của mình cho bất kỳ ai.
Khóa riêng cho phép bạn truy cập vào tiền mã hóa của mình bất kể bạn sử dụng loại ví nào. Vì vậy, ngay cả khi máy tính hoặc điện thoại thông minh của bạn bị xâm phạm, bạn vẫn có thể truy cập vào khoản tiền của mình từ một thiết bị khác – miễn là bạn có khóa riêng tương ứng (hoặc cụm từ khôi phục). Hãy ghi nhớ rằng tiền không bao giờ thực sự rời khỏi blockchain, chúng chỉ được chuyển từ địa chỉ này sang địa chỉ khác.
Ví trữ nóng và ví trữ lạnh
Như đã đề cập ở trên, ví tiền mã hóa cũng có thể được gọi là ví trữ “nóng” hoặc “lạnh,” tùy thuộc vào cách thức hoạt động của chúng.
Ví trữ nóng là ví được kết nối với mạng Internet. Ví dụ: khi bạn tạo một tài khoản trên Binance và gửi tiền vào ví tức là bạn đang gửi vào ví trữ nóng của Binance. Những ví này khá dễ cài đặt và tiền có thể được truy cập nhanh chóng, thuận tiện cho người giao dịch và những người dùng thường xuyên khác.
Mặt khác, ví trữ lạnh, không được kết nối với mạng Internet. Các loại ví này sử dụng một phương tiện vật lý để lưu trữ các khóa ngoại tuyến, giúp chúng chống lại các nỗ lực tấn công trực tuyến. Như vậy, ví trữ lạnh có vẻ như là một lựa chọn an toàn hơn nhiều so với việc “lưu trữ” tiền của bạn. Phương pháp này còn được gọi là trữ lạnh và đặc biệt phù hợp cho các nhà đầu tư dài hạn hoặc những người được gọi là “HODLers” (những người không bao giờ bán tiền mã hóa của mình).
Như một cách để bảo vệ tiền của người dùng, Binance chỉ nắm giữ một tỷ lệ nhỏ tiền trong ví trữ nóng của mình. Phần còn lại được trữ lạnh và không được kết nối với mạng Internet. Binance DEX cung cấp một lựa chọn thay thế cho những người dùng không muốn giữ tiền của họ trên một sàn giao dịch tập trung. Nó là một nền tảng giao dịch phân quyền cho phép bạn có toàn quyền kiểm soát các khóa riêng của mình, đồng thời vẫn có thể giao dịch trực tiếp từ các thiết bị trữ lạnh của họ (các ví cứng).
Ví mềm
Có nhiều loại ví mềm khác nhau, mỗi loại có những đặc điểm riêng. Hầu hết các ví này được kết nối bằng cách nào đó với mạng Internet (ví trữ nóng). Sau đây là mô tả về một số loại ví mềm phổ biến và quan trọng nhất: ví trên web, ví trên máy tính để bàn và ví trên thiết bị di động.
Ví trên Web
Bạn có thể sử dụng ví trên web để truy cập vào blockchain thông qua một giao diện trình duyệt mà không phải tải xuống hoặc cài đặt bất cứ thứ gì. Loại ví này bao gồm cả ví của sàn giao dịch và các nhà cung cấp ví dựa trên trình duyệt khác.
Trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể tạo ví mới và đặt mật khẩu cá nhân để truy cập vào đó. Tuy nhiên, một số nhà cung cấp dịch vụ sẽ thay bạn giữ và quản lý các khóa riêng. Mặc dù điều này thuận tiện hơn cho những người dùng thiếu kinh nghiệm, nhưng đó là một việc làm nguy hiểm. Nếu bạn không giữ khóa riêng của mình, bạn đang giao tiền của mình cho người khác. Để giải quyết vấn đề này, nhiều ví trên web hiện cho phép bạn quản lý khóa của họ hoàn toàn hoặc thông qua kiểm soát được chia sẻ (thông qua đa chữ ký). Vì vậy, bạn cần kiểm tra hướng tiếp cận kỹ thuật của từng loại ví trước khi chọn loại phù hợp nhất với bạn.
Khi sử dụng các sàn giao dịch tiền mã hóa, bạn cũng nên xem xét sử dụng các công cụ bảo vệ có sẵn. Sàn giao dịch Binance cung cấp một số tính năng bảo mật như quản lý thiết bị, xác thực đa yếu tố, mã chống giả mạo và quản lý địa chỉ rút tiền.
Ví trên máy tính để bàn
Như có thể thấy từ cái tên của nó, ví trên máy tính để bàn là phần mềm bạn tải xuống và chạy cục bộ trên máy tính của mình. Khác với các ví trên web, ví trên máy tính để bàn cho bạn toàn quyền kiểm soát các khóa và tiền của bạn. Khi bạn tạo một ví trên máy tính để bàn mới, một tệp có tên “wallet.dat” sẽ được lưu trữ cục bộ trên máy tính của bạn. Tập tin này chứa thông tin khóa riêng tư dùng để truy cập địa chỉ tiền mã hóa của bạn, vì vậy bạn cần mã hóa nó bằng mật khẩu cá nhân.
Nếu bạn mã hóa ví trên máy tính để bàn của mình, bạn sẽ phải nhập mật khẩu của mình mỗi khi bạn chạy phần mềm để nó có thể đọc tập tin wallet.dat. Nếu bạn mất tập tin này hoặc quên mật khẩu, rất có thể bạn sẽ mất quyền truy cập vào tiền của mình.
Bởi vậy, bạn cần sao lưu tập tin wallet.dat và giữ nó ở nơi an toàn. Ngoài ra, bạn có thể xuất ra khóa riêng hoặc cụm từ khôi phục tương ứng của mình. Bằng cách đó, bạn sẽ có thể truy cập tiền của mình trên các thiết bị khác, để phòng trường hợp máy tính của bạn ngừng hoạt động hoặc không thể truy cập vì lý do nào đó.
Nói chung, ví trên máy tính để bàn có thể được xem là an toàn hơn các ví trên web, nhưng điều quan trọng là bạn phải đảm bảo rằng máy tính của bạn không có vi-rút và mã độc trước khi thiết lập và sử dụng ví tiền mã hóa trên đó.
Ví di động
Ví di động hoạt động giống như ví trên máy tính để bàn, nhưng chúng được đặc biệt thiết kế dưới dạng các ứng dụng điện thoại thông minh. Loại vì này khá thuận tiện vì chúng cho phép bạn gửi và nhận tiền mã hóa bằng cách sử dụng mã QR.
Do đó, ví di động đặc biệt phù hợp để thực hiện các giao dịch và thanh toán hàng ngày, khiến điều đó khiến loại ví này trở thành một lựa chọn khả thi để chi tiêu Bitcoin, BNB, và các loại tiền mã hóa khác trong thế giới thực. TrustWallet là một ví dụ nổi bật về ví tiền mã hóa di động.
Tuy nhiên, cũng giống như máy tính, các thiết bị di động cũng dễ bị tấn công bởi các ứng dụng độc hại và phần mềm độc hại. Vì vậy, chúng tôi khuyên bạn nên mã hóa ví di động của mình bằng mật khẩu và sao lưu khóa riêng (hoặc cụm từ khôi phục) đề đề phòng trường hợp chiếc điện thoại thông minh của bạn bị mất hoặc bị hỏng.
Ví cứng
Ví cứng là các thiết bị vật lý, điện tử, chúng sử dụng tính năng tạo số ngẫu nhiên (RNG) để tạo các khóa công khai và khóa riêng. Các khóa này sau đó được lưu trữ trong chính thiết bị đó và không được kết nối với mạng Internet. Như vậy, lưu trữ phần cứng là một loại ví trữ lạnh và được xem là một trong những lựa chọn thay thế an toàn nhất.
Mặc dù các ví này cung cấp mức độ bảo mật cao hơn trước các cuộc tấn công trực tuyến, chúng có thể mang đến các rủi ro nếu phần mềm điều khiển không được triển khai đúng cách. Ngoài ra, ví cứng có xu hướng ít thân thiện với người dùng hơn, và việc truy cập vào tiền từ loại ví này cũng khó khăn hơn so với ví trữ nóng.
Để khắc phục tình trạng khó truy cập, bạn có thể sử dụng Binance DEX để kết nối trực tiếp thiết bị của mình với nền tảng giao dịch. Đây là một cách an toàn để truy cập tiền của bạn vì các khóa riêng không bao giờ rời khỏi thiết bị của bạn. Một số nhà cung cấp dịch vụ ví trên web cũng cung cấp một dịch vụ tương tự, cho phép kết nối ví cứng với giao diện trình duyệt của họ.
Bạn nên cân nhắc sử dụng ví cứng nếu bạn có dự định giữ tiền mã hóa của mình trong một thời gian dài hoặc nếu bạn đang nắm giữ một lượng lớn tiền mã hóa. Hiện tại, hầu hết các ví cứng cho phép bạn thiết lập mã PIN để bảo vệ thiết bị của mình, cũng như một cụm từ khôi phục – để sử dụng trong trường hợp bạn làm mất ví của mình.
Ví giấy
Ví giấy là một tờ giấy trên đó địa chỉ công khai và khóa riêng được in dưới dạng mã QR. Bạn có thể quét các mã này để thực hiện các giao dịch tiền điện tử.
Một số trang web cung cấp ví giấy cho phép bạn tải xuống mã của họ khi ngoại tuyến. Như vậy, các ví đó có khả năng chống lại các cuộc tấn công trực tuyến rất cao và có thể được coi là một giải pháp thay thế cho lưu trữ lạnh.
Tuy nhiên, do nhiều nhược điểm, việc sử dụng ví giấy rất nguy hiểm và không được khuyến khích. Nếu bạn vẫn muốn sử dụng nó, bạn cần hiểu những rủi ro mà nó đem lại. Một nhược điểm lớn của ví giấy là bạn không thể gửi một phần của số dư mà chỉ có thể gửi toàn bộ số dư trong ví một lần.
Ví dụ: hãy tưởng tượng rằng bạn đã tạo ra một chiếc ví giấy và đã gửi nhiều giao dịch đến ví đó, với tổng giá trị là 10 BTC. Nếu bạn quyết định bạn muốn tiêu 2 BTC, đầu tiên bạn sẽ phải gửi toàn 10 BTC này tới một loại ví khác (ví dụ: ví trên máy tính để bàn) để tiêu đi một phần của số tiền này (2 BTC). Sau đó, bạn có thể hoàn trả lại 8 BTC này vào một ví giấy mới, mặc dù ví cứng hoặc ví mềm sẽ là lựa chọn tốt hơn.
Về mặt kỹ thuật, nếu bạn nhập khóa riêng tư ví giấy của mình vào ví trên máy tính để bàn và tiêu dùng một phần số dư trong ví, số tiền còn lại sẽ được gửi đến một “địa chỉ tiền thừa” do giao thức Bitcoin tự động tạo ra. Nếu bạn không cài đặt thủ công địa chỉ tiền trả lại thành một địa chỉ mà bạn có thể kiểm soát, bạn sẽ mất số tiền còn lại của mình.
Ngày nay, hầu hết các ví mềm sẽ xử lý số tiền thừa cho bạn, và gửi chúng đến một địa chỉ nằm trong ví của bạn. Nhưng bạn cần nhớ rằng ví giấy của bạn sẽ rỗng sau lần giao dịch đầu tiên của nó – bất kể số tiền trong ví là bao nhiêu. Vì vậy, bạn sẽ không thể tái sử dụng nó.
Tầm quan trọng của việc sao lưu
Mất quyền truy cập vào ví tiền mã hóa sẽ khiến bạn mất toàn bộ số tiền của mình. Bởi vậy, bạn cần sao lưu chúng thường xuyên. Trong nhiều trường hợp, bạn có thể làm điều này chỉ bằng cách sao lưu các tập tin wallet.dat hoặc cụm từ khôi phục. Về cơ bản, cụm từ khôi phục có vai trò rất giống với khóa riêng tư nhưng chúng thường dễ quản lý hơn. Nếu bạn đã chọn mã hóa khóa riêng tư của mình bằng mật khẩu, bạn hãy nhớ sao lưu mật khẩu của bạn.
Kết luận
Ví tiền mã hóa là một phần không thể thiếu khi bạn sử dụng Bitcoin hoặc các loại tiền mã hóa khác. Chúng là một trong những thành phần cơ bản của cơ sở hạ tầng để gửi và nhận tiền thông qua các mạng blockchain. Mỗi loại ví có những ưu điểm và nhược điểm riêng của chúng, vì vậy bạn cần biết rõ cơ chế hoạt động của chúng trước khi chọn một loại ví để chuyển tiền của bạn vào đó.
